Năm ngoái, cả nước Nhật đã kiên cường, mạnh mẽ, trật tự và đùm bọc lẫn nhau trong một tinh thần bất khuất, nghị lực phi thường để vượt qua những dông bão của cuộc đời. Họ đã khiến cả thế giới phải ngả mũ, nghiêng mình kính phục trước bản lĩnh, ý chí của khí phách samurai ấy. Khác với cảm giác bi thương, đau buồn đến ủ dột trước sự mất mát không gì bù đắp được của thảm họa năm ngoái, năm nay tôi thấy “con tim” của nước Nhật “đã vui trở lại” với những đoàn khách du lịch từ nhiều quốc gia ồ ạt đổ về thưởng lãm quốc hoa của Nhật. Ngay tại sân bay, hàng loạt băng rôn căng đầy hùng tráng với điệp khúc “Japan - Rising again”. Từng đứng lên từ tro tàn đổ nát sau thế chiến, người dân Nhật kiêu hùng đã trở thành dân tộc mạnh mẽ, hiện đại khiến thế giới không khỏi giật mình về kỳ tích “vượt vũ môn hóa rồng” của họ. Lần này, một lần nữa họ vẫn không cúi đầu khuất phục trước thiên nhiên tàn bạo mà quyết tâm vượt lên tất cả để chứng tỏ với thế giới họ thật xứng đáng ở vị trí thứ hai trên trường quốc tế! Đầy tự hào, Christine - hướng dẫn viên người Nhật - của đoàn chúng tôi kể lại: Cuộc sống của người Nhật sau thiên tai vừa qua cũng có những thay đổi nho nhỏ. Một số mặt hàng đã tăng giá, nhất là rau củ. Năm nay giá dưa leo đã cao gấp 3 lần năm ngoái. Ra đường hầu hết người dân đều đeo khẩu trang, che dù để tránh nhiễm phóng xạ. Trước đây, mọi người đi làm bằng phương tiện công cộng; nhưng gần đây có xu hướng đổi sang đi xe đạp để có thể dễ dàng tự về nhà khi sự cố bất ngờ xảy ra! Trong “túi khẩn cấp” trang bị tại tư gia cho mỗi cá nhân trước đây chỉ có thuốc men; bây giờ đã thêm nào kem đánh răng, bàn chải, mì gói, nước uống… Mọi việc dường như đều được chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó với bất trắc giữa đời thường. Đặc biệt, trong tư tưởng người Nhật dường như không có khái niệm trốn chạy thực tại khi động từ này đồng nghĩa với đầu hàng! Cả những người ở các tỉnh lân cận vùng phóng xạ cũng đã trở về nhà; dù cuộc sống của họ gặp nhiều thay đổi lớn. Điều dễ nhận thấy nhất là tinh thần tiết kiệm, giảm bớt những thói xa xỉ đang được xem là quốc sách để nhanh chóng khôi phục lại đất nước.
“Thưởng hoa” anh đào là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Nhật từ bao đời nay. Nhưng năm ngoái nét đẹp này tạm bị lãng quên. Chính vì thế năm nay chính phủ kêu gọi người dân ra ngoài thưởng lãm hoa, dù cuộc sống có vẻ lắng đọng hơn trước.
Nếu là hoa, xin được làm anh đào
Đặt chân đến xứ sở hoa anh đào năm nay, lòng tôi lại lâng lâng những cảm xúc khó tả khi chứng kiến người Nhật sao mà lãng mạn, nhẹ nhàng đáng yêu đến thế trước quốc hoa của họ! Họ nâng niu, trân trọng, yêu quý từng cánh hoa, chẳng có cảnh “bẻ cành bứt hoa” thô bạo đến ngông cuồng, dù những bữa tiệc ngắm hoa tự do này diễn ra tại những nơi công cộng và có không ít những người trẻ tuổi sôi động tham dự…
Cũng như người Nhật, tôi cảm thấy tiếc nuối pha lẫn chút hụt hẫng trước thông tin Chính phủ Nhật quyết định hủy bỏ buổi tiệc ngắm hoa anh đào tầm cỡ quốc gia vào ngày 14-4 để chuẩn bị ứng phó việc tuyên bố phóng vệ tinh của Triều Tiên. Đây là lần thứ tư Nhật hủy bỏ lễ hội hoa anh đào. Trước đó, xứ sở mặt trời mọc cũng từng 3 lần hủy bỏ lễ hội hoa anh đào vào các năm 1960 do biểu tình bạo lực xung quanh Hiệp định An ninh Mỹ - Nhật; năm 1965 - sau trận động đất Kobe và năm ngoái - sau thảm họa động đất sóng thần.
Thế nhưng, bất chấp lễ hội chính thống bị hủy bỏ, người dân Nhật vẫn đón nhận vẻ đẹp lung linh huyền ảo của anh đào theo những cách riêng của mình. Christine giúp chúng tôi hình dung thêm về loài mong manh phận mỏng này cũng như lễ hội thưởng lãm hoa anh đào tại Nhật: Hoa anh đào là niềm say mê vô tận của người Nhật; nó tượng trưng cho vẻ đẹp thanh cao cũng như nỗi buồn về sự vô thường; đến nỗi họ nguyện ước “Nếu là hoa, xin được làm anh đào. Nếu là người, xin làm một võ sĩ Samurai”. Không chỉ là quốc hoa của Nhật mà hoa anh đào còn được chọn là hình ảnh in nổi trên đồng xu 100 yên Nhật phát hành từ năm 1967. Hoa anh đào ở Nhật gắn liền với hình ảnh những samurai cao quý và oai dũng; thậm chí trên huy hiệu của nhiều tướng quân các triều đại xưa cũng thấp thoáng bóng dáng hoa anh đào cách điệu. Những samurai Nhật luôn vụt sáng ở đỉnh cao rực rỡ của danh vọng và nằm xuống cũng ở đỉnh điểm của sự huy hoàng.
Anh đào là thế, truyền thuyết về loài hoa này cũng lung linh, đau đớn như thân phận những cánh hoa mỏng manh, yếu ớt đó. Anh đào thuộc họ hoa hồng, mang 5 cánh mảnh mai như hoa mai của Việt Nam, nhụy vàng, có nhiều màu sắc phong phú. Ngoài những cánh đơn, anh đào còn nhiều loại cánh kép với 12 đến 32 cánh trong một hoa. Ở Nhật, anh đào có đến trên 400 loại, từ hoa dại mọc hững hờ trên núi đến những loại được lai tạo kỳ công với nhiều sắc màu đa dạng, nhưng chủ yếu là màu trắng, hồng và đỏ. Đời sống một hoa anh đào kéo dài từ 7 đến 15 ngày, trung bình khoảng 1 tuần.
Nở rộ từ cuối tháng 1 đến đầu tháng 5, trải dài ở phía Nam ấm áp đến phương Bắc lạnh lẽo, giá rét nên lịch thưởng lãm hoa ở xứ sở Phù Tang xem ra chẳng có gì là gấp gáp. Tuy nhiên, đẹp nhất, lung linh, huyền diệu nhất vẫn là đầu đến trung tuần tháng 4 hằng năm. Christine nói thêm: Thú “thưởng hoa” của người Nhật cũng công phu lắm; chứ không đơn thuần là ngắm hoa. Thưởng hoa có nhiều góc độ khác nhau. Dưới gốc đào, trong những công viên lớn, người ta trải khăn vải hay ni lông, ngồi quây quần ngắm hoa, đàn hát, uống Sake, làm thơ, nhảy múa… Lãng mạn nhất là những đôi tình nhân tản bộ dưới hoa trong những con đường ngập tràn hương sắc. Thơ mộng hơn là cảnh du khách chèo thuyền trong công viên dưới những đám mây hoa phủ kín dọc đôi bờ.
Như đã yêu bóng hoa anh đào
Khởi hành vào đêm bão táp của Sài Gòn đã làm hành trình của chúng tôi chậm mất nửa ngày.
Đến Nhật, lại vì lý do thời tiết, chúng tôi phải ngắm hoa trước một ngày so với dự kiến. Tôi không có nhiều thời gian chứng kiến tận mắt lễ hội thưởng hoa Hanami của người Nhật, nhưng bất chợt ở một góc nào đó trong công viên, trên đường phố, dọc ven sông, bờ kênh, trong sân những tòa biệt thự, đền đài…, tôi thấy tất cả mọi người, bất kể màu da, sắc tộc… đều say mê thưởng lãm anh đào như một báu vật mà thiên nhiên ban tặng cho xứ sở Phù Tang. Dù Christine cho biết ai được cánh hoa rơi trúng người sẽ gặp may mắn, nhưng không ai bảo ai, chúng tôi đều thầm ước hoa anh đào đừng lìa khỏi cành khi nó đang ở đỉnh điểm của sự tinh khôi, duyên dáng. Cả ngay khi hoa rơi dưới chân, mọi người cũng không nỡ giẫm lên tấm thảm hoa lộng lẫy ấy!
Đã từng thưởng lãm hoa anh đào khoe sắc trên xứ sở kim chi nhiều năm qua nhưng trong tâm khảm của tôi vẫn còn hoài niệm hình ảnh rực rỡ ấy: những con đường như tắm trong sắc trắng đến vô ngần của anh đào cánh mỏng. Bất giác một làn gió nhẹ chợt thổi đến, cả rừng hoa rung rinh. Từng cánh hoa phù du mỏng manh xấu số lả tả rơi, vừa kiêu hãnh vừa bi tráng, đẹp nao lòng như trong trận mưa tuyết. Cũng từng mục sở thị anh đào ở một số quốc gia khác, nhưng công bằng mà nói, chẳng nơi đâu anh đào lại nhiều và đẹp như tại chính quốc gia sản sinh ra nó. Mơn mởn, tinh khôi, mỏng manh, đa chủng, đa sắc đến diệu kỳ…Từ Tokyo, đến Kyoto, rồi sang Osaka, đặt chân đến bất kỳ vùng đất nào của Nhật Bản thời điểm này, chúng tôi cũng được xứ sở hoa anh đào chiêu đãi một bữa tiệc hoa no mắt của những dải mây hoa bồng bềnh, nối tiếp nhau, hệt như một bức tranh tuyệt mỹ. Đi trong những ngày đầu xuân giá rét căm căm, trong khi hàng loạt loài cây khác còn khô cằn khẳng khiu, trơ trụi cành thì hoa anh đào đã bừng sáng và làm ấm áp mọi nẻo đường của nước Nhật nhờ những sắc màu cháy bỏng cùng kiểu dáng đa dạng. Chẳng biết tôi có lãng mạn quá không khi chợt phát hiện anh đào ở Nhật cứ như giai điệu trong một bản nhạc, đầy đủ cả nốt thăng nốt trầm; dù được trồng ngay trong một khoảng không sát nhau.
Sắc đẹp lộng lẫy nhưng chóng tàn của loài hoa này đã mê hoặc không chỉ giới trẻ mà cả những người tóc bạc da mồi khi họ vẫn đủ nhiệt huyết say sưa “sáng tác” vẻ đẹp của hoa, có khi bằng máy ảnh, có lúc bằng cọ bút và bỏ quên không gian, thời gian xung quanh. Và quên sao được hình ảnh những cô, cậu bé cố nhón chân để chạm nhẹ vào cánh hoa anh đào xa quá tầm tay với… Một sự trùng hợp bất ngờ là thời điểm tôi đặt chân đến chùa Thanh Thủy - một trong 3 ngôi chùa cổ nhất đất Nhật - ở thành cổ Kyoto lại đúng ngày rằm nên có cơ hội ngắm nghía vẻ đẹp của phụ nữ Nhật trong quốc phục kimono truyền thống khoe sắc bên quốc hoa anh đào.
Đi dạo dưới tán của 1.000 cây anh đào nở hoa rực rỡ, dưới những mái chùa ấm áp đem đến cho tôi một cảm giác thật thanh tịnh, nhẹ nhàng để tạm quên hết mọi ồn ào, sân si của cuộc sống đời thường. Bất giác chợt nhớ giai điệu “Rồi xuân sang thấy hoa anh đào; Màu hoa đây, dáng xưa còn đâu? Niềm tâm tư khép kín trong lòng; Như đã yêu bóng hoa anh đào…”
