. Phóng viên: Điều gì khiến ông hứng thú để quyết định dàn dựng kịch bản văn học Người mang 9 án tử hình của tác giả Phạm Văn Quý cho Nhà hát Kịch TPHCM?
- NSND Doãn Hoàng Giang: Trước hết đây là một nhân mà vật tôi thích thú, có thể kịch bản văn học của tác giả Phạm Văn Quý còn đôi chỗ phải trao đổi để chỉnh sửa cho mang tính hành động, nhưng xuyên suốt kịch bản là chuỗi những sự kiện nói lên nhân cách yêu nước, thương dân của nhân vật Lê Văn Duyệt. Tôi khẳng định rằng bất cứ nhân vật lịch sử nào bị oan khiên mà sử sách đã viết, đã từng có nhiều cuộc tranh luận đều hấp dẫn người làm sân khấu và khán giả. Nhân vật tả quân Lê Văn Duyệt đã để lại trong lịch sử một đám mây mờ mà trách nhiệm của những người làm nghệ thuật phải bằng tác phẩm góp phần giải tỏa những áng mây mờ đó. Chính điều này đã thôi thúc tôi quyết tâm vào TPHCM để khởi công dàn dựng tác phẩm Người mang 9 án tử hình.
. Vậy hình tượng nghệ thuật về tả quân Lê Văn Duyệt được ông khắc họa như thế nào trong tác phẩm này?
- Kịch bản đào sâu quá trình hình thành phẩm chất của tả quân Lê Văn Duyệt. Lòng yêu nước, thương dân và tinh thần kiên quyết chống tham nhũng của ông chính là điểm nhấn của tác phẩm cũng như nhân vật trên sàn diễn. Tôi cực kỳ thích thú tình huống tả quân Lê Văn Duyệt ra lệnh xử án quốc trượng – cha vợ của vua Minh Mạng - khi nhà vua có chiếu chỉ giải quốc trượng về triều đình Huế. Thái độ xử trước báo sau của ông trong kịch bản đã nói lên tinh thần kiên quyết chống bọn sâu dân mọt nước, dù đó là hoàng thân quốc thích, là cha vợ của vua. Đây là bài học lớn. Tất nhiên, nếu ôm đồm nhiều chi tiết về cuộc đời, sự nghiệp của tả quân Lê Văn Duyệt mà thiếu những điểm nhấn khắc họa thì thời lượng không cho phép. Ngay cả về chuyện tình cảm của ông trong kịch chỉ đề cập đến người vợ cả, người mà ông xem là bạn chiến đấu, là người tri âm, tri kỷ cùng chung chí hướng. Tôi thích câu nói của nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt: “Đã thương dân chính là yêu nước”. Tả quân Lê Văn Duyệt đã hết lòng thương yêu dân, hết lòng phụng sự đất nước, ông là người anh hùng đã góp công khai phá và xây dựng vùng đất Sài Gòn – Gia Định và Nam Bộ. Công lao đó chúng ta không thể quên.
. Ông sẽ xử lý không gian vở diễn như thế nào trong bố cục dàn dựng của mình? Với 100 diễn viên tham gia vở diễn, ông phân bố vai diễn như thế nào cho hợp lý?
- Ý đồ của tôi là dàn dựng một vòng xoay trên sân khấu. Nơi đó có 9 cây cột to, mỗi cột tượng trưng một bản án tử hình dành cho tả quân Lê Văn Duyệt, để cuối cùng 9 cây cột đó đều sụp đổ, sáng bừng lên hình ảnh người anh hùng. Tôi sẽ chính thức đề nghị Nhà hát Kịch TPHCM đổi tựa vở thành Tội của người anh hùng, thay vì Người mang 9 án tử hình. Về xử lý diễn viên, tuyến nhân vật chính chỉ khoảng 10 nhân vật, còn lại là các tuyến nhân vật phụ. Dàn hợp xướng, ca sĩ thể hiện các bản hùng ca diễn tả tâm trạng nhân vật. Tôi sẽ mời một số ca sĩ nổi tiếng tham gia tác phẩm này. Còn cách xử lý như thế nào để không bị loãng là thuộc về chiêu thức trên sàn diễn, tôi chưa thể nói trước.
. Theo mô tả của ông vở diễn sẽ được dàn dựng theo dạng ca, vũ, nhạc, kịch. Để vở diễn có được tiếng nói chung từ nhiều giới, thuyết phục được công chúng và giới chuyên môn, kể cả giới sử học, ông đã chuẩn bị những quan điểm tranh luận nào?
- Đây là bi kịch anh hùng ca về hình tượng tả quân Lê Văn Duyệt. Có thể tôi sẽ xử lý nhiều ở khâu âm nhạc, đưa âm nhạc dân gian, ngũ cung của sông nước Nam Bộ vào kịch. Nhà hát Kịch TPHCM đã chuẩn bị một cuộc tọa đàm với các nhà sử học, các giáo sư, tiến sĩ và nhà nghiên cứu văn hóa, như: Nguyễn Đình Đầu, Sơn Nam, Trần Văn Khê, Nguyễn Quang Sáng... để chúng tôi có dịp lắng nghe quan điểm cũng như những sử liệu mà các nhà nghiên cứu cung cấp. Tôi sẵn sàng tiếp nhận những góp ý để hoàn chỉnh kịch bản cuối cùng cũng như sớm đưa tác phẩm đến người xem.
. Sân khấu xã hội hóa IDECAF TPHCM đã làm nên một tác phẩm lừng danh về nhân vật lịch sử Nguyễn Trãi: Bí mật vườn Lệ Chi. Phải chăng ông muốn góp thêm tiếng nói của mình vào dòng chảy kịch lịch sử mà sân khấu Việt Nam đang thiếu?
- Tôi không muốn là người khơi dòng. Vấn đề thời điểm thích hợp và tâm hồn mình đang bị cuốn bởi kịch bản, bởi nhân vật thì mình lao vào. Vấn đề chính là thông qua vở diễn này, những người làm nghệ thuật chúng tôi muốn gửi gắm đến người xem điều gì. Chắc chắn rằng cùng một quan điểm với vở Bí mật vườn Lệ Chi, vở Người mang 9 án tử hình hay Tội của người anh hùng đều chung một mục đích: Hãy sống xứng đáng với những công đức dựng nước và giữ nước của các bậc anh hùng. Kịch lịch sử nhưng đặt ra những vấn đề của ngày nay, có lẽ vì thế mà công chúng đến với chúng tôi. Người làm nghề đã nhận ra rằng đã đến lúc phải góp phần khơi dòng chảy kịch lịch sử, chứ không cứ cười cợt giải trí với nhiều dạng đề tài mà đời sống sân khấu cả nước đã quá dư thừa.
Sự chênh lệch giữa Việt Nam vs Ả-Rập Xê-Út hiện tại là rất lớn. Trong khi Việt Nam vẫn chưa có được điểm số nào thì ĐT Ả-Rập Xê-Út lại đang dẫn đầu bảng B với 13 điểm có được. Kịch lịch sử nhưng nói chuyện ngày nayBị dẫn bàn sớm, Tottenham dồn lên tấn công và không mất nhiều thời gian để tìm được bàn gỡ. Phút 17, Ndombele dứt điểm sửa lòng kỹ thuật vào góc xa và thủ môn Darlow chỉ biết đứng chôn chân. Chỉ 5 phút sau, “Gà trống” đã tìm được bàn thắng thứ 2 sau pha dứt điểm lốp bóng kỹ thuật của Kane. Đây là pha lập công đầu tiên của tiền đạo người Anh tại Ngoại hạng Anh mùa này.
