Tại TP HCM, Nhà hát Thành phố, Nhà hát Hòa Bình, Trung tâm Ca nhạc Lan Anh, Nhà hát Bến Thành… được xem là những nơi “chuyên dụng” cho hoạt động biểu diễn ca nhạc. Tần suất sáng đèn của những địa điểm này phản ánh rõ nét bộ mặt của thị trường biểu diễn. Hiện nay, hiếm hoi mới có một chương trình biểu diễn nghệ thuật, lịch biểu diễn của các nhà hát này gần như trống trơn.
Ảm đạm
Đó là cách nói thậm xưng của người trong giới khi đề cập tình hình biểu diễn của các nhà hát hiện nay. Thi thoảng, lịch diễn nhà hát được đánh dấu với sự kiện là chương trình tri ân khách hàng của một nhãn hàng hay lễ phát bằng cho học viên của một trường đào tạo nào đó.
Nhà hát Hòa Bình gần như là địa điểm duy nhất có 1-2 live show ca sĩ diễn ra xen kẽ với vài hoạt động sự kiện của các nhãn hàng. Live show “Dòng sông lơ đãng” của nhạc sĩ Việt Anh vào tháng 6 vừa qua diễn ra hiếm hoi giữa các hoạt động lễ tốt nghiệp, chung khảo khu vực miền Nam cuộc thi Hoa hậu Việt Nam hay chương trình ca nhạc truyền hình định kỳ. Còn lại các tháng 7, 8 và 9, lịch diễn của nhà hát này hầu như trống trơn ngoài vài sự kiện lễ phát bằng, tri ân khách hàng hay hội nghị ngành thuế.
Đến tháng 10, Nhà hát Hòa Bình mới có live show ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng “mở hàng” cùng vở nhạc kịch “Chuyện tình nàng Giáng Hương” đã lên kế hoạch từ lâu. Đến tháng 12, Nhà hát Hòa Bình mở màn trở lại với 2 live show 5 đêm diễn của Quang Lê và Chí Tài.
Lịch diễn của Nhà hát Hòa Bình cho thấy nơi đây còn sống lay lắt. Trong khi đó, Trung tâm Ca nhạc Lan Anh hoàn toàn vắng bóng các chương trình biểu diễn nghệ thuật. Nhà hát Thành phố từ nhiều năm nay vốn là nơi chủ yếu diễn ra những chương trình biểu diễn định kỳ phục vụ du khách nên ổn định hơn. Riêng Nhà hát Bến Thành bây giờ gần như trở thành sân khấu kịch.
Khán giả quay lưng
Một trong những lý do khiến các nhà hát rất ít khi sáng đèn là sự quay lưng của khán giả. Đạo diễn Trần Vi Mỹ bày tỏ: “Người làm nghề thực sự đau lòng khi chứng kiến đến 70% anh em làm những công việc liên quan đến thị trường biểu diễn đang rơi vào tình trạng thiếu việc làm, thậm chí thất nghiệp”.
Theo nhạc sĩ Lê Quang, khi được truyền hình “phục vụ tận giường ngủ”, khán giả không còn nhu cầu phải đến nhà hát. Thậm chí, nếu muốn xem miễn phí nghệ sĩ biểu diễn, khán giả có thể trực tiếp đến trường quay các chương trình truyền hình giải trí. “Các chương trình truyền hình hiện nay, ở trong thế cạnh tranh khắc nghiệt, cũng tăng dần mức độ thu hút sự chú ý của công chúng nên ở đó, khán giả được gặp toàn những ngôi sao hàng đầu mà chẳng mất tiền” - nhạc sĩ Lê Quang cho biết.
Thực tế, giá thuê nhà hát để tổ chức các chương trình biểu diễn đã giảm so với nhiều năm trước đây. 130 triệu đồng bao gồm cả thời gian để chuẩn bị, lắp ráp sân khấu, tập chương trình và đêm diễn là giá hợp lý, thậm chí rẻ của Nhà hát Hòa Bình. Trong khi đó, giá thuê sân khấu ca nhạc Lan Anh chỉ còn 55 triệu đồng (trước đây là 70 triệu đồng), gồm cả thời gian ráp sân khấu, chạy chương trình và đêm diễn.
Ông Tất My Long, cựu quản lý Nhà hát Hòa Bình, khẳng định: “Tình hình kinh tế khó khăn là nguyên nhân khiến thị trường biểu diễn vốn đã buồn bã càng thêm ảm đạm”.
Nhiều ý kiến cho rằng muốn kéo được khán giả đến nhà hát đòi hỏi phải có những chương trình thật sự thu hút. Thế nhưng, trong tình hình hiện nay, đòi hỏi đó đối với các nhà hát và giới tổ chức biểu diễn là “lực bất tòng tâm”.
“Nhìn khắp TP HCM, có nhà hát nào ra hồn đâu? Nhà hát Thành phố bảo đảm được chất lượng nhưng sức chứa quá nhỏ, trong khi những nơi khác cơ sở vật chất quá cũ kỹ, lỗi thời so với tiến độ phát triển về công nghệ hiện nay. Vậy nên, nghệ sĩ có muốn làm chương trình sáng tạo, giới kinh doanh muốn làm chương trình bán vé cũng không biết làm chỗ nào” - nghệ sĩ Hữu Luân, Giám đốc Trung tâm Tổ chức Biểu diễn và Điện ảnh TP HCM, băn khoăn.
Một đạo diễn tên tuổi cho biết Nhà hát Hòa Bình chỉ là giải pháp tạm chấp nhận khi tổ chức chương trình có đầu tư lớn. “Nhưng làm ở đây, những người tổ chức rất đau đầu khi phải tính toán cân bằng giữa chi phí đầu tư với chất lượng của chương trình. Chất lượng tạm ổn thì không đáp ứng được yêu cầu của khán giả, còn đầu tư cao thì thu không đủ bù chi” - đạo diễn này phân tích.
Riêng Trung tâm Ca nhạc Lan Anh, giới làm sô đã “chạy dài” vì “dớp” ế vé. Ông bầu Quang Chí lý giải: “Trước đây, Lan Anh thường là địa điểm mà các nhãn hàng lựa chọn để tổ chức các chương trình tri ân khách hàng, tức là chương trình không bán vé, điều đó đã thành nếp trong suy nghĩ của khán giả. Nhiều chương trình được tổ chức ở đây đã phải hủy bỏ vì quá vắng khán giả. Vì vậy, sân khấu này đã bị loại khỏi danh sách lựa chọn điểm diễn của các đơn vị tổ chức chương trình có bán vé”.
Theo những người làm nghề, khi khán giả không đến nhà hát, giới kinh doanh nghệ thuật cũng không đủ can đảm đầu tư liều lĩnh. Nhà hát không đủ sức tự kinh doanh tổ chức biểu diễn nên phải đóng cửa, tối đèn là điều tất yếu.
Kỳ tới: Xã hội hóa Nhà hát Trưng Vương
