Ở một nơi nào đó trên Tây Nguyên có ngọn núi Chư Mang. Nơi núi Chư Mang có cái buôn Kroa, được đặt theo tên con suối Kroa. Đó là một tập tục của người Êđê đặt tên buôn theo tên suối. Cuộc sống ở đây đang yên bình thì bỗng dưng xáo trộn vì phải chuyển buôn đi, nhường đất, dành suối cho thủy điện.
Câu chuyện có thể được kể lại bằng những dòng mở đầu như vậy.
Nhưng dù có một đường dây câu chuyện tương đối xuyên suốt, rõ nét thì đây không phải mà một tiểu thuyết tuyến tính. Nguyễn Văn Thiện, trong vai người kể chuyện, khi đứng trước nguy cơ lặp lại những điều “muôn năm cũ” về vấn đề di dân của đồng bào dân tộc thiểu số đã thử làm một phép biến hình.
Nhân vật tôi - người kể chuyện - không phải là một con người mà là một “cá thể khỉ” có tên là Kra. Cũng như tác giả, đối với người đồng bào, con khỉ Kra là kẻ ngụ cư. Nhưng sâu xa hơn, con khỉ Kra chính là người anh hùng Y Liê của nghĩa quân Nơ Trang Gưh đầu thai vào. Sau khi bị kẻ thù hạ gục cùng người con gái mình yêu, cả hai biến thành hai giọt sương chờ hóa kiếp thì Y Liê nhờ Giàng Aê Diê hóa kiếp thành khỉ để có thể sống tiếp cùng người làng trên núi Chư Mang.
Nhưng kiếp khỉ của người anh hùng Y Liê là một kiếp đau đớn, buồn bã khi dần chứng kiến buôn Kroa mất đi dòng suối biểu tượng ấm no, mát lành, yên bình. Buôn Kroa cũng dần mất đi hơi thở núi rừng hoang dã. Kroa, dù vẫn mang tên con suối nhưng đã thành buôn chợ. Những người con của buôn làng lần lượt ra phố. Con khỉ Kra cũng theo cô gái H’Nhi ra phố, nhập vào một gánh xiếc rong. Một cuộc rong ruổi nhọc nhằn xác xơ, cuối cùng cũng quay về làng. Nhưng làng giờ đã hoàn toàn đổi khác, lại thêm lúc này bỗng dưng xuất hiện một căn bệnh lạ, đó là bệnh nước mắt màu xanh. Mỗi khi người Kroa khóc thì nước mắt lại tuôn ra những dòng màu xanh như lá.
Pha trộn giữa hiện thực và huyền ảo, giữa ẩn dụ và tượng trưng, tiểu thuyết “Nước mắt màu xanh thẫm” của Nguyễn Văn Thiện có sức hấp dẫn người đọc từ trang đầu đến trang cuối cùng. Dường như đã lâu lắm mới có một tiểu thuyết viết về cuộc sống đồng bào dân tộc thiểu số một cách lay động, đầy ám ảnh đến như vậy. Da diết và thao thức, cũng là tâm trạng mà người đọc soi rọi được ở mình qua từng trang sách.
Sinh năm 1974, nguyên quán huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An nhưng Nguyễn Văn Thiện có nhiều năm sống và dạy học ở Đắk Lắk (đang là giáo viên dạy văn Trường THPT Nguyễn Trãi, huyện CưM’gar). Sau tập truyện ngắn “Nắng trước cửa thiên đường” (2011) thì “Nước mắt màu xanh thẫm” là tác phẩm thứ hai của anh được xuất bản. Với Tây Nguyên nói chung và đồng bào người Êđê nói riêng, anh không muốn sắm vai một người Juăn (người Kinh) xa lạ mà sẽ còn tiếp tục sống, tiếp tục viết.
“Người Êđê ở Tây Nguyên với văn hóa mẫu hệ và tín ngưỡng đa thần luôn là một thách thức lớn lao và hấp dẫn đối với người viết. Đời sống của đồng bào hôm nay đã khác, phong tục thay đổi, diện mạo buôn làng thay đổi, niềm vui và nỗi lo cũng khác. Tôi chỉ muốn ghi lại gương mặt tâm hồn của họ, qua một câu chuyện dài, phảng phất u buồn, phảng phất chút huyền ảo, lãng đãng khói sương của kiếp trước, kiếp này và cả kiếp sau” - những dòng bộc bạch của tác giả Nguyễn Văn Thiện.
Khoảnh khắc thủ môn Trần Liêm Điều vào sân chơi ở vị trí trái sở trường mang đến sự thú vị cho người hâm mộ trong nước lẫn quốc tế. Dẫu vậy, đây chỉ là tình cảnh bất đắc dĩ mà U23 Việt Nam gặp phải do ảnh hưởng nặng nề của Covid-19.Chuyện buồn ở núi Chư MangTuy nhiên, vẫn còn một số ông lớn châu Âu chưa thể chắc suất như đội tuyển Croatia hay Hà Lan.
