Tới Bảy Nhánh
Chúng tôi tới thác Bảy Nhánh, xã Ea Hoa, huyện Buôn Đôn nơi ông bà đang sinh sống. Từ xa chúng tôi đã nghe tiếng hát của bà trong tiếng đàn tre, sáo nứa trầm ấm của ông. Lời ca, tiếng đàn từ ngôi nhà dài, ẩn mình trong rừng xanh bên dòng Sê Rê Pôk, trong buổi sáng lãng đãng sương khói, khiến tôi có cảm giác như đang được trở về sống trong một ngày xa xưa nào đó của xứ sở này. Hoá ra ông bà đang đàn hát cho khách nước ngoài nghe. Những ông Tây bà Tây ngồi quanh ông bà xem và nghe những âm thanh phát ra từ quả bầu khô, từ những ống nứa, ống tre, từ cái sừng trâu... với sự ngỡ ngàng.
Chuyện vui, chuyện buồn
Ông tên là Aê Jek sinh năm 1929. Bà tên là Aduôn Jel sinh năm 1930. Vốn trước đây ông bà ở Buôn Khít, xã Ea Bhốc, huyện Krông Ana, tỉnh Đắc Lắc, nhưng từ ba năm nay đến thác Bảy Nhánh này sống theo lời mời của ông chủ Khu du lịch sinh thái Bản Đôn. Ông bảo: "Đến đây vợ chồng mình vừa được hát, được đàn, hát, đàn có người nghe, được vui vẻ suốt cả ngày, lại có thêm tiền giắt túi, nên mình thích ở nơi này lắm".
Và rồi ông bà bộc bạch những chuyện vui, chuyện buồn cho chúng tôi nghe. Ông kể: "Ngày xưa nó bắt mình làm chồng, mình bắt nó làm vợ cũng chỉ vì tiếng đàn, tiếng hát cả thôi. Mình đi rừng, đi rẫy nghe tiếng hát của nó thì chân cứ muốn bước tới gần. Còn nó nghe tiếng đàn của mình thì hồn nó cũng bay quanh mình mà quên cả gùi nước, nấu cơm. Vì thế mà phải về chung bếp, chung nhà mới chịu nổi.
Thế rồi vợ chồng mình đàn hát quen mồm, quen tay. Giờ cả cái huyện Krông Ana không ai biết nhiều bài hát như vợ mình, không ai biết thổi, biết đàn nhiều loại nhạc cụ như mình". Rồi ông bày ra trước mặt cho chúng tôi xem và giới thiệu từng loại nhạc cụ với tất cả sự tự hào: "Đây là đing tạc tà, đây là gông kram, đây là brú, đây là đing puốt, đây là ki pá, đây là đing năm. Mình không chỉ biết dùng nó mà còn biết làm ra nó để dùng. Cả huyện mình bây giờ cũng chỉ còn mình biết làm những thứ này thôi".
Khi chúng tôi hỏi vì sao ông bà không dạy người khác biết làm và biết đàn, biết hát như ông bà, ông bảo: "Chúng nó không thích mà. Bốn đứa con, hai mươi đứa cháu của mình nó cũng không thích, bảo học tao dạy cho, chúng nó cũng không học. Mình sợ đến lúc mình chết thì những cái này chúng nó cũng bỏ luôn". Nét mặt ông đang rạng rỡ bỗng chùng xuống, đượm buồn.
Chúng tôi hỏi: "Theo ông có cách gì làm cho thanh niên bây giờ thích những nhạc cụ này và biết hát, biết đàn như vợ chồng ông?". Ông ngẫm nghĩ một lát rồi trả lời: "Cái này mình không biết".
Hai điều nhận ra...
Đến thác Bảy Nhánh thăm vợ chồng nghệ nhân Aê Jel - Aduôn Jel, chúng tôi không chỉ biết thêm được cái tài tình, cái tâm, cái nhiệt huyết của cặp vợ chồng nghệ nhân mà còn nhận ra hai điều quan trọng: Đó là việc nuôi dưỡng nghệ nhân để có điều kiện sống và phát huy vốn nghệ thuật dân gian.
Việc doanh nghiệp du lịch Thác Bảy Nhánh đưa cặp vợ chồng nghệ nhân Aê Jek - Aduôn Jel đến trong khu du lịch là một cách làm hay, vừa tạo điều kiện cho họ có thêm thu nhập ổn định cuộc sống mà còn góp phần tuyên truyền phổ biến cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của nghệ thuật dân gian Tây Nguyên tới du khách trong và ngoài nước, góp phần bảo tồn và phát huy vốn nghệ thuật truyền thống trong cuộc sống hôm nay, đồng thời cũng mang lại lợi ích cho chính doanh nghiệp.
Mặt khác, chúng tôi cũng thấy việc mở các lớp truyền dạy các bài hát dân gian, cách chế tác và sử dụng các nhạc cụ dân tộc dưới sự bảo trợ của Nhà nước là việc cần được quan tâm. Không làm được điều này thì việc mai một, thất truyền sẽ là tất yếu.
Tay vợt nữ số 1 thế giới Iga Swiatek vừa lên tiếng phàn nàn về việc Hiệp hội Tennis nữ thế giới (WTA) và Liên đoàn Quần vợt thế giới (ITF) không phối hợp tốt với nhau khi sắp xếp thời gian tổ chức 2 giải WTA Finals và Billie Jean King Cup quá sát nhau.Cặp "báu vật nhân văn sống"Huyền thoại người Argentina ghi 474 bàn cho Blaugrana, đồng thời in dấu giày vào 216 bàn thắng khác của đội chủ sân Camp Nou tại La Liga. Lionel Messi đích thực là tiền đạo toàn diện, có một không hai.
