Così fan tutte: 2 trong 1
Tháng 9 - tháng Mozart tại Việt Nam, Nhạc viện HàCNội gây xôn xao với Cây sáo thần, vở nhạc kịch cuối cùng của Mozart sẽ được biểu diễn từ ngày 16 đến 20-9. Nhà hát Nhạc vũ kịch Việt Nam cũng bắt tay với Nhà hát Norrlands Opera (ThụyĐiển) dàn dựng vở Così fan tutte (Phụ nữ là thế đấy hay Trường học tình yêu). Nhưng khác với Cây sáo thần, các nghệ sĩ biểu diễn đều là người Việt Nam, Trường học tình yêu đánh dấu mốc quan trọng trong giao lưu âm nhạc Việt Nam và thế giới: diễn viên hai nước cùng tham gia diễn xuất dưới sự chỉ đạocủa nữ đạo diễn trẻ Helena Rohr. Thụy Điển có Patrick Forsman, Susanna Levonen và Lars Martinsson; Việt Nam cóThăng Long, Vành Khuyên và Phan Đức.
Così fan tutte tuy chưa phải là tác phẩm đỉnh cao của Mozart nhưng được đan cài nhiều tình huống bi hài kịch đặc sắc. Thầy giáo Alfonso nói với hai học trò đang yêu của mình “đừng tin tưởng vào phụ nữ, họ hay thay đổi lắm”, dù chính ông cũng có người tình. Vì đang ngây ngất trong tình yêu nên hai anh chàng này không tin, cuối cùng họ phải cá nhau xem ai đúng, ai sai. Hai anh chàng giả vờ đi quân ngũ nhưng thực chất là để đóng giả người khác quay lại tán tỉnh hai cô. Sau một thời gian chinh phục, cuối cùng hai cô cũng xiêu lòng, hóa ra lời nói của thầy giáo đã đúng!
“Tuổi trẻ, tình yêu, giới tính luôn là vấn đề “nóng hổi” trong các hoạt động văn hóa, xã hội của mọi quốc gia, nhưng một trong những lý do để chúng tôi chọn dựng tác phẩm này là yếu tố hài hước. Qua đây, chúng tôi muốn đem lạicho opera một lớp khán giả mới, trẻ trung hơn. Ở Thụy Điển, khán giả của opera đa số là người lớn tuổi, có tiền” - đạodiễn Helena Rohr nói. Đây cũng là lần đầu tiên Helena Rohr làm việc với các ca sĩ đến từ hai quốc gia với tư cách đạo diễn, trước đây, chị từng hợp tác với các đạo diễn Anh, Mỹ với vai trò trợ lý.
Trước khi sang VN, Helena Rohr và các đồng nghiệp cũng chẳng biết gì về opera VN nên lúc nào cũng lo lắng, nhưng khi cùng đứng trên sàn tập, mọi người đều thấy chẳng có gì quá khó, cho dù hai bên đều phải diễnbằng tiếng Ý. Quả thật, các ca sĩ Việt Nam còn xa lạ với opera, chỉ có Thăng Long là có chút ít kinh nghiệm. Trongkhi đó, ca sĩ của Thụy Điển ai cũng có 10 năm hoạt động, thậm chí có ca sĩ đã 35 năm tuổi nghề. Thế nhưng, lạ mộtđiều các “đàn anh” Thụy Điển lại học được ở “đàn em” VN sự hăng say, lòng đam mê. “Họ đã truyền cho chúng tôi nguồn cảm hứng bởi sự hồn nhiên, vui vẻ và chân thật của mình” – các nghệ sĩ Thụy Điển nhận xét.
Cơ hội nâng tầm Opera VN
Có được sự hợp tác với Nhà hát Norrlands Opera là nhờ một thời gian khá dài “ tìm kiếm trên mạng” của Nhà hát Nhạc vũ kịch VN nhằm thực hiện dự án Hỗ trợ phát triển văn hóa VN bền vững do Quỹ SIDA tài trợ. Họ đã đưa ra những kế hoạch khiến các nghệ sĩ VN đều đồng tình. Vậy là có cơ hội được học tập trực tiếp, chứ không phải “kính nhi viễn chi” như nhiều lần “chung sân” khác.
Họa sĩ của họ nhưng mình là người thực hiện, ca sĩ mình đóng cặp với họ thì mình có “con mắt thứ 3” (là ca sĩ khác) chăm chỉ theo dõi tất cả các buổi tập, ghi chép, ghi nhớ từng động tác, nét mặt của “đối tác” để sau khi chia tay, mình vẫn có thể độc lập công diễn. Così fan tutte sẽ được biểu diễn hai đêm 28 và 29-9 tại Nhà hát lớn Hà Nội và 7-11 tại Thụy Điển. Sau đó, hai nhà hát sẽ lại tiếp tục vở mới có tên Người Hà Lan bay của một tác giả Đức. Dự án kéo dài 5 năm và ít nhất sẽ dựng được 4 vở, trong khi Việt Nam 7 năm mới dựngmột vở thì opera Thụy Điển mỗi năm dựng 5 - 7 vở. Đây đúng là cơ hội tốt để nâng tầm opera VN.
